«Ժողովուրդն Իմ մասին ի՞նչ է ասում, ո՞վ եմ Ես»

«Ժողովուրդն Իմ մասին ի՞նչ է ասում, ո՞վ եմ Ես» Հիսուս.

Ավ. Ղուկասի 9:18

Հիսուսն այս հարցը տվեց իր աշակերտներին, քանի որ իրեն համար հետաքրքրիր էր հանրության կարծիքը, ի՞նչ էին մտածում մարդիկ՝ իր և այն ամենի մասին, ինչ նա գործում էր: Անշուտ կարծիքները տարբեր էին և աշակերտներն այդ մասին պատմեցին Հիսուսին: Եթե անրադառնանք պատմական այդ ժամանակահատվածին, ապա կտեսնենք, որ շատերն էին իրենց Մեսիա հռչակել և մոլորեցրել մարդկանց՝ նրանց ապստամբության հանելով Հռոմեական կայսրության դեմ, սակայն բոլոր այդ փորձերն էլ ձախողվել էին: Մարդիկ տարակուսում էին և հստակ պատկերացում չկար Հիսուսի ով լինելու վերաբերյալ: Հարկ է չմոռանալ, որ թեև Հիսուսի գործելաոճը արմատապես տարբերվում էր իր նախորդներից, սակայն շատերն էին կասկածանքով մոտենում նրա ով լինելու հարցին, վախենալով վաղաժամկետ և սխալ կարծիք հայտնելուց:

Չեմ ուզում անրադառնալ աշակերտների կարծիքին, քանի որ նպատակս դա չէ, այլ այն, թե ի՞նչ են այսօր մտածում և ի՞նչ կարծիք ունեն մարդիկ Քրիստոսի և Նրա եկեղեցու վերաբերյալ: Մի տարածվող սխալ եմ տեսնում հավատացյալների մոտ, այն է, որ նրանք իրենց համարելով ճշմարտության հետևորդներ, իրենց դուրս են դնում աշխարհիկների կողմից քննադատվելու հնարավորությունից և առհամարում են իրենց հասցեին հնչեցված քննադատությունները: Եթե Մարտին Լյութերը այսօր ողջ լիներ, հաստատ մի թեզ էլ կավելացներ իր ինսունիննի վրա, այն է, ոչ միայն Պապն է անսխալական, այլև հավատացյալները նույնպես: Փոխարեն, որ այդ քննադատությունները օգտագործեին ուղղվելու համար, իսկ սխալ ձևաորված կարծիքի դեմ, հավատքի պաշտպանություն (ապոլոգիա) անեին, քրիստոնյաները մեղադրում են աշխարհին թշնամության և անհասկացողության մեջ: Կանխավ զգուշացնում եմ, որ միտում չունեմ որևէ եկեղեցու կամ կրոնական կազմակերպության քննադատելու, այլ միայն ցուցաբերել օբյեկտիվ մոտեցում, որպեսզի մեզ համար սխալները ճանաչելի և ընդունելի դառնան և մենք վերափոխվելու քայլեր ձեռնարկենք: Թերևս չհամաձայնեք ինձ հետ, դա էլ ձեր իրավունքն է:

Եկեղեցու պատմության գրեթե երկու հազար տարիների ընթացքում, եկեղեցին ենթարկվելով տրանսֆորմացիայի, անցել է պատմական դժվարին ճանապարհ և այդ ճանապարհին ունեցել է ոչ միայն հաղթանակներ, այլ նաև իրեն համար ձեռագրել է ամոթալի էջեր, որոնք, թեև մոռացության մատնելու ամեն ջանքին, այնուամենայնիվ չարաշահվում է աշխարհիկների կողմից, ամեն անգամ հիշեցնելով և եկեղեցու աչքը մտցնելով դրանք, որով փորձ է կատարվում նվաստացնել, արժեզրկել եկեղեցին, մեղադրել նրան ինչ -ինչ սխալների մեջ և այն, որ այսօր քրիստոնեական եկեղեցին և քրիստոնեությունը, աշխարհում ենթարկվում է լայնածավալ հարձակման և հետապնդումների, ապացույցն է այն բանի, որ եկեղեցին իր թշնամիներին՝ այսպես ասած «կառչելու տեղ է տվել»: Սա ընդարձակ թեմա է, բայց չեմ ուզում այդ հարձակումների և հետապնդումների բազմանկյուն պատճառների մեջ շրջել, այլ երևակել միայն մի կողմը՝ մեզ քաջ ծանոթ և այդքան խոցելի կողմը:

Պետրոս առաքյալը գրում էր, որ եկեղեցու ներսում միշտ էլ լինելու են հերձվածողներ, կեղծ մարգարեներ, որոնց պատճառով անարգվելու էր (ճշմարտության ճանապարհը. Բ Պետրոս 2:2) ճշմարիտ քրիստոնեության և եկեղեցու  անունը (իմ մեկնաբանմամբ):  Որպեսզի չխորանամ և ձանձրալի չդարձնեմ քեզ համար ընթերցանությունը, հարց տամ քեզ, երբևէ առիթ ունեցե՞լ ես անծանոթ մեկի հետ, առանց ներկայանալու, թե ով ես դու, զրույց սկսել Աստծո, հավատքի և եկեղեցու մասին:  Նման դեպքերում, անծանոթ զրուցակիցդ անկաշկանդ և ազնիվ զրույց է վարում և արտահայտում իր սուբյեկտիվ կարծիքը: Անշուշտ, սոցհարցում չեմ անցկացրել, սակայն այս հարցերն եմ ստացել ծառայությանս տարիներին տարբեր մարդկանց հետ շփվելիս և փորձել եմ դրանց պատասխանել:

Եկեք, մենք էլ Հիսուսի նման, հարց տանք մարդկանց.

- ի՞նչ եք կարծում եկեղեցու, քահանաների և հոգևոր սպասավորների մասին, ի՞նչ եք կարծում, եկեղեցին այսօր պատասխանո՞ւմ է մարդկանց հոգևոր և սոցիալական կարիքներին (սոցիալական ասելով, ի նկատի չունեմ նյութական կարիքը, այլ զգացմունքային, ընկերական և հոգևոր կարիքները):

Կանխավ ասեմ, որ ստացած պատասխանների մեծամասնության հետ համաձայն եմ, քանի որ որպես հոգևորական, եկեղեցին՝ իր լայն նշանակությամբ, թե որպես հավատացյալների համախմբվածություն և թե որպես կրոնական կազմակերպություն, ճանաչում եմ ներսից: Տեր, ողորմիր մեզ: Մի քանի օրինակներ, որ համատարած կարծիք է մեծամասնության համար:

-Եկեղեցին, կեղծավորների հավաքատեղի է, ներսում բոլորը քահանա են՝ հրեշտակ,  բայց դրսում սատանա:

- Օգնություն որ չտան, տեսնենք էլ ո՞վ կգնա, համ էլ արտասահման մեկնելու լավ միջոց է:

- Քահանաները (սա նաև վերաբերվում է հովիվներին, վերապատվելիներին, առաքյալ և կեղծ մարգարե կոչվածներին, քանի որ  զրուցակիցներիցս շատերն են առնչություն ունեցել նաև բողոքական եկեղեցիների հետ, նույնիսկ անդամակցել են) պլոկում են հավատացյալներին, մոմ վաճառում, կամ փողով հարսանիք և մկրտություն են անում, էլ չասեմ թաղման մասին, ամեն պատեհ առիթն օգտագործում են դրամահավաք կազմակերպեու համար, պսիխոթերապիայի սեանսեր են անցկացնում, ինչպես Կաշպիրովսկին կամ Չումակը ու մարդկանց կլպում:        

-Տեսե՞լ եք դրանց ունեցվածքները, որտեղից դրանց այդքան գումար. ( այստեղ ես լռում եմ, քանի որ մասամբ իրավացի են, հոգևորականների սոցիալական ապահովվածությունը չպետք է տասնապատիկ կամ ավելին գերազանցի իրենց այցելուներինը ):

Ըստ ոմանց, եկեղեցիներում պարզապես շոուներ են անցկացվում, սիրո և հոգատարության կեղծ դրսևորումներ (կեղծ, քանի որ յուրաքանչյուրը՝ Անանիայի և Սափիրայի նման, ձգտում է իր հավատակցին ցույց տալ, որ ինքն էլ զոհաբերող հավատք ունի): Բարեգործությունները, երբեմն՝ ավելի շուտ հաճախակի, կատարվում են ընտրովի, եթե դուք այն պոտենցիալ ձուկը չեք, ում բերանում ոսկե դրամ կա և որ թակարդն եք ընկնելու հատուկ նպատակին ծառայելու համար, սակայն դուք նյութական աջակցության կարիք ունեք և ոչ միայն նյութական, ապա դուք կհանդիպեք մերժվածության, ձեր կողքով պարզապես կանցնեն՝ չնկատելով ձեզ: Հարցիս, թե ի՞նչու են այդպես կարծում, պատասխանում են, -ով է զահլա դնելու, որ ինչ որ մեկի խնդիրներով հետաքրքրվի, նրանց ոչինչ չի հետաքրքում, բացի կիրակի օրերը եկեղեցի այցելել պարտադրելուց ու մեկ էլ համոզելուց, որ Աստծուն պետք է փող տալ, նրանց փողերն է հետաքրքրում և էլ ոչինչ ( պատասխանից հասկանում եմ, որ կամ անձնական օրինակից է խոսում, կամ կոնկրետ մեկին պատահածն է պատմում): Ի դեպ, սա համատարած մեղադրանք և պատճառաբանություն է, որով մարդիկ հետ են վանում եկեղեցի այցելելու հրավերքը: Չանրադառնամ հավատացյալների անձնական վկայություն կամ ավետարանչություն կատարելու «տգիտությանը», դա այլ թեմա է, պարզապես անցնեք կողքով:

Մարդիկ հավատում են Աստծո գոյությանը, Աստծո մասին որոշակի տեղեկություն կամ անձնական փորձով ճանաչում ունեն, բայց չպատկանելով այս կամ այն եկեղեցուն, իրենց կարծիքն են հայտնում եկեղեցու վերաբերյալ: Նրանք հավանաբար չեն էլ եղել այդ եկեղեցիներում, և չեն էլ պատրաստվում հաճախել և նույնիսկ իրենք՝ իրենց համար պարզելու, թե ո՞րքանով ճիշտ կարծիք ունեն եկեղեցու վերաբերյալ, սակայն, նրանց ստացած ինֆորմացիան գալիս է հենց եկեղեցուն հարող մարդկանցից, ովքեր իրենց սուբյեկտիվ կարծիքն ունեն այն ամենի հետ, ինչին առնչվել կամ բախվել են այս կամ այն եկեղեցուն անդամակցելիս: Այս սուբյեկտիվ կարծիքները, իրար են զարկվում և ստեղծում որոշակի օբյեկտիվ կարծիք, որն իր դրական կամ բացասական ազդեցությունն ունենալով, ձևակերպում է եկեղեցու հանդեպ հանրային վերաբերմունք: Ես ասում եմ, որ համաձայն եմ նրանցից շատերի հետ, թեև այդ կարծիքները ոչ բոլոր եկեղեցիներին են վերաբերվում, կան բացառություններ: Հիսուսն ասում էր, որ ինքը եկավ սատանայից հարստահարվածների ազատելու, փնտրելու, գտնելու, կոտրվածը բժշկելու, գերյալին ազատություն տալու, մերժվածին սիրելու, տկարին զորացնելու, կույրերի աչքերը բացելու և մարդկության մեղքերը քավելու համար: Սակայն, եկեղեցիների մեծամասնությունը, Քրիստոսի առաքելությունը շարունակելու միտումով, պայմանական կամ ընտրովի ավետարանաչություն են կատարում և ավելի շատանում են նոմինալ քրիստոնյաների թվաքանակը, քան բուն մեղավորների, ովքեր իրական փրկության կարիք ունեն. (ինչպես ասում էր Հիսուսը՝ փարիսեցիներ): Վոլտերն ասում էր « Ես խորշում եմ քրիստոնյաներից, քանի որ նրանք ապրում են այնպես, կարծես իրենց Տերը հարություն չի առել մեռելներից»: Առաջին դարում, շատերը մեկուսացան այս աշխարհից և իրենց շուրջ բոլորը կառուցեցին վանքերի հաստ և բաժանարար պարիսպներ: Այսօրվա մեր եկեղեցիները, նույն բաժանարար պատերն են կառուցում և խլացնում են դրսից եկած օգնության կամ փրկության ճիչերը: Դրսիններին զատում, պիտակավորում և մերժում են գիտակցաբար կամ անգիտակցաբար, ստիպում մտնել հորինված կաղապարների մեջ, ձգտում դարձնել իրենց նման և եթե անհամապատասխանություն կամ այսպես կոչված «խոտան» է դուրս գալիս այդ կաղապարներից, նրանց դուրս են դնում եկեղեցուց՝ մատնելով էլ ավելի դատապարտության և կործանման: Ի՞նչու են աշխարհի մարդիկ խուսափում հավատացյալներից  և կասկածանքով վերաբերվում նրանց, երբևէ ձեզ այդ հարցը տվե՞լ եք, կարծո՞ւմ եք, որ եթե նրանք Հիսուսին չեն հավատում ձեզ նման, ուրեմն նրանք դժողքի են արժանի և դրա համար չարություն ունեն իրենցում՝ եկեղեցու նկատմամբ, մասամբ այո, Սուրբ Գիրքն էլ է ասում այդ մասին, բայց ոչ բոլոր դեպքերում է այդպես: Մարդիկ հավատում են Աստծուն, շատերը լսել են, կարդացել, եկեղեցի են հաճախել կամ էլ Աստծո հետ հանդիպման սեփական փորձառությունն են վերապրել և լսած լինելով Աստծո կամ Քրիստոսի մասին, նրանց մոտ ձևավորվել է որոշակի պատկերացում, թե ո՞վ և ի՞նչպիսին է Աստված, և նրանք այդ այսօրվա եկեղեցիների քարոզած Աստծուն,  համեմատում են  իրենց ունեցած չափանիշների հետ և խոշոռացույցի ներքո հետևում Խոսքի քարոզիչների կենցաղավարությանը: արդյունքը որոշիչ է լինելու, կամ նրանք կհետևեն մեզ, կամ կմերժեն:  Եվ ի՞նչ եք կարծում,  այո ամբողջական անհամապատասխանություն: Այո, մեր քարոզածը չի համապատասխանում մեր կենցաղավարությանը: Աստված ասում է « Այս ազգը ինձ միայն իր շուրթերով է պաշտում»: Մենք երկատված քրիստոնյաներ ենք, մեր խոսքն ու գործը տարբերվում է իրարից, ահա թե ինչու են մարդիկ խորշում այն ամենից, ինչը կոչվում է քրիստոնեություն կամ հավատք: Կխնդրեի, որ այս խոսքերս, վերը գրածիս կոնտեքստում դիտարկեք, այլապես չեք համաձայնի ինձ հետ և խոսքերս դուրս կբերեք ընդհանրական դաշտ, որտեղ ես իսկապես համամիտ կլինեմ ձեզ հետ, քանի որ համատարած նեղություններին, այնուամենայնիվ, տարբեր երկրներում քրիստոնեությունը հաղթական արշավանք է կատարում, թեև դա ասածս եկեղեցիների կամ «հավատացյալների» շնորհիվ չէ: Աշխարհիկները, Հիսուսին նույնիսկ Տեր և Փրկիչ չընդունելով հանդերձ, կատարում են նրա պատվիրանները և զարմանալի մարդասիրություն, նվիրում և ինքնազոհաբերություն ցուցաբերում, որով մեզ՝ Հիսուսի միջոցով Աստծո ժառնգներիս, Սուրբ Հոգու տաճարներիս՝ ամաչելու առիթ տալիս: Ի՞նչու էր ամբոխը հետևում Հիսուսին, որովհետև Նա երկատված չեր և իր խոսքն ու գործերը նույնն էին: Նա սիրում էր մարդկանց և զանազանություն չեր դնում նրանց միջև, Նա իր կյանքը դրեց բոլորի համար, առանց բացառության: Ես կարծում եմ, որ եկեղեցիներն ու քրիստոնյաները վերափոխվելու կարիք ունեն, մենք կարիք ունենք մեր եկեղեցիներում Քրիստոսի ներկայության և ոչ թե առանց Նրա հարսանիքի խնջույքներ կազմակերպելու, մտածելով, որ մի օր Նա կվերադառնա: Մենք մոռացել ենք, որ Նա երբեք մեզ չի լքել, մեզ հետ է և ամեն օր քայլում է մեզ հետ և մեր կողքով: Պետք է հրաժարվել մարդկանց պիտակավորելուց, այո պիտակավորելուց, քանի որ հաճախ են մարդիկ բողոքվում այն բանից, որ մենք իրենց անուններ ենք կպցնում (սատանա, անհավատ, դևի ծնունդ, շնացող և այլն) և եթե մենք, անձի՝ Աստծո առջև գործած մեղքերն իր առջև դնելով, դա չենք անում սրտացավությամբ, Քրիստոսի սիրուց դրդված, ուրեմն միտում ունենք վիրավորելու և ավելին՝ դատապարտելու: Ի՞նչով ենք մենք տարբերվում աշխարհիկներից, ովքեր իրենց հերթին են մեզ տարբեր ածականներով պիտակավորում (բրնձով հավատացյալ, մասոններ, կեղծավորներ, սուտի հավատացյալներ, աղանդավորներ, մոլորեցնողներ, խաբեբաներ, կուսակցականներ, փառասերներ, միամիտ ոչխարներ, գայլեր և այլն): Ծիծաղելի է և միևնույն ժամանակ ցավալի, քանի որ այս հակամարտությունից և փոխադարձ մեղադրանքներից, իսկապես ատելություն և թշնամանք է ծնվում և հայհոյվում է ճշմարտության ճանապարհը: Հիմա ի՞նչ, մեր աչքի գերանը թողած, շարունակե՞նք աշխարհի կուրությունը բուժել, թե՞ սկզբից մեր աչքերը բուժենք, որ աշխարհի նման չկուրանանք:

Հարց կտաս երևի, ի՞նչ անել, պատասխանում եմ, ջանք դիր, որ Հիսուսի ճշմարիտ աշակերտը դառնաս, ջանք դիր, հավատքի ոչ միայն տարրին հետևելու, այլ դրանք կյանքով ապրելու, հիշիր՝ խոսք-գործ, ոչ թե մեռած աղոթք, այլ գործնական աղոթք, ոչ թե սեր, այլ զոհաբերվող սեր: Թող ձեզ չինի Ավետարանի այն խոսքի պես, թե Խոսքը գիտեն, բայց զորությունն ուրանում են: Թող մարդիկ, Հիսուսի անունը տալիս, երկնքին չնայեն, այլ մեր մեջ տեսնեն կենդանի Աստծուն, որ մեզ տեսնողները փառավորեն Աստծուն, որ երկնքում է:  Այս անգամվա համար այսքանը: